Lorenzino de' Medici
Lorenzino de' Medici, pe Lorenzo di Pierfrancesco de' Medici, lesanvet Lorenzaccio, ganet d'an 23 Meurzh 1514 e Firenze ha marvet d'ar 26 a viz C'hwevrer 1548 e Venezia, a oa ur politikour ha dramaour italianek, eus skourr popolano an tiegezh Medici, e Firenze ar XVIvet kantved, a gemeras perzh en iriennoù an amzer hag a vuntras an dug Alessandro de' Medici.
E vuhez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Yaouankiz
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Ganet e oa e Firenze, ha mab e oa d'an arc'hantour Pierfrancesco de' Medici (1487-1525) ha da Maria Soderini. Goude marv e dad e 1520, hag eñ paotrig 6 vloaz, e voe savet gant e vamm ha gouarnerien, Giovanni Francesco Zeffi e Varino Favorino di Camerino er Villa del Trebbio, ma kreskas e-kichen e vreur Giuliano di Pierfrancesco de' Medici ha Cosimo Iañ de' Medici, a vo dug Toskana, hag Alessandro de' Medici, mab bastard d'ar c'hardinal Giulio de' Medici, diwezhatoc'h anvet da bab.
En 1526 ez eas gant e vreur Giuliano hag e genderv Cosimo da Venezia, abalamour d'ar reuz savet e Firenze gant donedigezh al Lanzichenecchi. Bloaz goude, pa voa bet lakaet kêr Roma en arigrap ha gwanaet galloud ar pab Klemañs VII, ur Medici all, e voe kaset kuit an tiegezh adarre eus Firenze.
En 1530 ez eas da Roma, hag eno e sachas brud fall war e benn goude dibennañ delwennoù rouaned barbar Bolz Constantin, goude ur revrad, ma voe harluet eus kêr ha lesanvet Lorenzaccio.
Mignon ha muntrer Alessandro de' Medici
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Er bloaz-se en-eeun e tistroas da Firenze hag e teuas da vout kamarad bras d'an dug, e genderv Alessandro de' Medici, nevez lakaet e penn ar gouarnamant. Kenvambocherien e oant, kendorfedourien ivez, alies e vezent gwelet war ar memes marc'h. Er memes gwele e kouskent ivez a-hervez.
Da noz ar 5 a viz Genver 1537 e oa bet pedet Alessandro da zont da di e vignon. Lorenzino en devoa laosket an dug e-unan ha prometet d'e genderv dont en-dro gant e c'hoar ha gant gwreg Leonardo Ginori dra dremen an noz gante. Menel kousket a reas Alessandro. Distreiñ d'ar gêr a reas Lorenzino un toullad eurvezhioù diwezhatoc'h, hep ar maouezed, hogen gant ur c'hlezeour a vicher anvet Scoronconcolo. Kavout a reas an dug kousket, evel en devoa rakwelet, pa oa en sell d'e lazhañ. Dihunet e voe an dug a-greiz ma oant ouzh e dagañ, sourm a reas ouzh e vuntrerien evit e vuhez.
Klasket ez eus bet kompren ar perag d'an trubarderezh, ha lavaret ez eus e felle da Lorenzino dieubiñ Firenze, met un dizemglev bennak a oa marteze etrezo.
E Firenze e voe degemeret marv an tirant evel un dieubidigezh, ha betek tud evel Caterina de' Medici, rouanez Bro-C'hall, a voe laouen a gement-se.
Gant marv Alesandro e oa marvet skourr koshañ an tiegezh Medici. Daou vugel bastard a chome war e lerc'h, Giulio ha Giulia, met embannet e voe ne oant ket gouest da ren abalamour ma oant besterd, ouzhpenn ma oa bastard o zad ivez.
Cosimo Iañ de' Medici an hini a voe dibabet neuze gant an impalaer Karl V da ren evel dug e Firenze.
An harlu hag ar marv
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Lorenzino avat, ret dezhañ tec'hel goude e dorfed, a gavas repu e Bologna da gentañ, e Venezia goude, dindan gwarez an arc'heskob Giovanni Della Casa. Er bloaz-se en-eeun ez eas da soudard en arme harluidi Firenze,kaset gant Filippo Strozzi, condottiero brudet, da stourm ouzh an dug nevez Cosimo Iañ, ha perzh a gemeras en emgann Montemurlo ma voent faezhet.
Tec'hel a rankas neuze rak lazherien Cosimo, ha beajiñ a reas da Constantinopolis, ha goude da Vro-C'hall, ma vevas eus 1537 da 1541, dindan gwarez ar rouanez firenzeat Caterina de' Medici. En 1542 ez eas da Doskana en-dro da virout ouzh Cosimo Iañ da unvaniñ ar stad (meur a gêr dieub a oa), ha goude ez eas da Venezia. En 1544 e tistroas da Vro-C'hall, hag alese da Venezia adarre.
E varv
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]D'ar 26 a viz C'hwevrer 1548 e voe kontellataet Lorenzino e Venezia gant daou zen, « daou Volterra » hervez ul lizher, ha mervel a eure a-dal ti e serc'h Elena Barozzi e Campo San Polo.
Ur verc'h bastard en doa, Lorenzina hec'h anv, a voe savet er gerentiezh, hag a zimezas d'un denjentil roman, Giulio Colonna.
Lennegezh
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]E oberennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Skrivañ a reas:
- un "Apologia" diwar-benn e dorfed, ma tispleg en deus heuliet skouer Marcus Junius Brutus, a servije ar frankiz, ha graet van da vezañ mignon d'an tirant;
- ur gomedienn, 'Aridosio, a voe azasaet e galleg gant Pierre de Larivey, anvet Les Esprits, embannet e 1579.
Diwar e benn
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Marc'harid Navarra, George Sand ha dreist-holl Alfred de Musset o deus kontet e vuntr, pep hini anezho en e zoare. Brudet-bras eo an drama Lorenzaccio, gant Musset.
Levrlennadur
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Luigi Alberto Ferrai, Lorenzino de' Medici e la società cortigiana del cinquecento, Milano, 1891
- M. Vannucci: Lorenzaccio. Lorenzino de’ Medici, Roma 1984.
- Stefano Dall'Aglio, L'assassino del duca. Esilio e morte di Lorenzino de' Medici, Firenze: L.S. Olschki. 2011.
Poltred
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Ur poltred gant Francesco de' Rossi (Il Salviati), er Saint Louis Art Museum a vije hini Lorenzino. *Portrait of a Florentine Nobleman/Poltred un den yaouankeus Firenze, hini Lorenzino de' Medici marteze.
Liammoù diavaez
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Una pagina su Lorenzino
- Estratto dall'Apologia
- https://web.archive.org/web/20070106023559/http://worldroots.com/brigitte/gifs8/lorenzinomedici1514.jpg Pezh moneiz ha dremm Lorenzino de' Medici warnañ
- http://www.cinemedioevo.net/Film/cine_lorenzino_medici.htm Film Lorenzino de' Medici (1935)
Notennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]